Contents
Thủ Thuật Hướng dẫn Hệ thống kiến thức và kỹ năng văn lớp 9 Chi Tiết
You đang tìm kiếm từ khóa Hệ thống kiến thức và kỹ năng văn lớp 9 được Update vào lúc : 2022-04-14 01:31:06 . Với phương châm chia sẻ Mẹo về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tìm hiểu thêm tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
Tài liệu “Bảng khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng môn ngữ văn lớp 9” có mã là 413492, file định dạng doc, có 30 trang, dung tích file 334 kb. Tài liệu thuộc phân mục: Tài liệu phổ thông > Mẫu giáo, Mầm non. Tài liệu thuộc loại Bạc
Nội dung chính
- Nội dung Bảng khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng môn ngữ văn lớp 9
- Xem preview Bảng khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng môn ngữ văn lớp 9
- Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá
- Bài thơ Bếp lửa
- Truyện ngắn Làng
Nội dung Bảng khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng môn ngữ văn lớp 9
Trước khi tải bạn hoàn toàn có thể xem qua phần preview phía dưới. Hệ thống tự động hóa lấy ngẫu nhiên 20% những trang trong tài liệu Bảng khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng môn ngữ văn lớp 9 để tạo dạng ảnh để hiện thị ra. Ảnh hiển thị dưới dạng slide nên bạn thực thi chuyển slide để xem hết những trang.
You lưu ý là vì hiển thị ngẫu nhiên nên hoàn toàn có thể thấy ngắt quãng một số trong những trang, nhưng trong nội dung file tải về sẽ khá đầy đủ 30 trang. Chúng tôi khuyễn khích bạn nên xem kỹ phần preview này để chắc như đinh đấy là tài liệu bạn cần tải.
Xem preview Bảng khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng môn ngữ văn lớp 9
Nếu bạn đang xem trên máy tính thì bạn hoàn toàn có thể click vào phần ảnh nhỏ phía phía dưới hoặc cũng hoàn toàn có thể click vào mũi bên sang trái, sang phải để chuyển nội dung slide.Nếu sử dụng điện thoại thì bạn chỉ việc dùng ngón tay gạt sang trái, sang phải để chuyển nội dung slide.
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Nhằm mục tiêu giúp học viên nắm chắc kiến thức và kỹ năng môn Ngữ văn lớp 9 để sẵn sàng sẵn sàng tốt cho kì thi vào lớp 10 năm 2022, VietJack tổng hợp toàn bộ nội dung trọng tâm của những tác phẩm thơ, truyện quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 9 khá đầy đủ, rõ ràng.
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá
I. Những nét chính về tác giả – tác phẩm
1. Tác giả
– Huy Cận (1919 – 2005), tên khá đầy đủ là Cù Huy Cận, quê ở huyện Vụ Quang, tỉnh thành phố Hà Tĩnh.
– Ông là một trong những khuôn mặt xuất sắc của nền thi ca Việt Nam tân tiến:
+ Trước cách mạng tháng Tám: Huy Cận là một trong những tên tuổi nổi trội của trào lưu thơ Mới, với những đề tài mang cảm hứng vũ trụ và nỗi sầu nhân thế.
+ Sau cách mạng tháng Tám: Thơ Huy Cận đã có nhiều tìm tòi, với đề tài mang cảm hứng vũ trụ tuy nhiên tràn trề nụ cười chứ không hề mang nặng nỗi sầu nhân thế.
– Phong cách sáng tác: Thơ Huy Cận luôn vận động ở nhiều đối cực: vũ trụ – cuộc sống, sự sống – cái chết, hiện thực – lãng lạn, nụ cười – nỗi buồn…; giọng điệu mộc mạc, chân tình, lắng đọng; hình ảnh thì thâm trầm, khơi gợi;…
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
– Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” Ra đời năm 1958. Đây là thời kì miền Bắc được giải phóng, bắt tay vào xây dựng chủ nghĩa xã hội để chi viện cho mặt trận miền Nam.
– Bài thơ là kết quả sau chuyến du ngoạn thực tiễn ở vùng mỏ Quảng Ninh. Từ chuyến du ngoạn thực tiễn này, hồn thơ Huy Cận mới thực sự trở lại và dồi dào trong cảm hứng về vạn vật thiên nhiên giang sơn, về lao động và nụ cười trước môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường mới.
– Bài thơ được in trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng” năm 1986.
b. Ý nghĩa nhan để
– Hình ảnh “đoàn thuyền” gợi về một sự đoàn kết, ở đó có sự đồng lòng, chung sức Một trong những thành viên.
– Phản ánh không khí lao động sổi nổi, hăng say của những người dân dân chài.
– Gợi lên những thành quả lao động góp thêm phần xây dựng giang sơn theo nhịp sống mới sau trận chiến tranh.
c. Bố cục: Ba phần
Được bố cục theo hành trình dài một chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá:
– Phần một: 2 khổ thơ đầu: Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi.
– Phần hai: 4 khổ thơ tiếp: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển khơi.
– Phần ba: khố thơ cuối: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về.
II. Tìm làm rõ ràng
1. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi (hai khổ thơ đầu)
a. Khung cảnh trời biển
Mở đầu bài thơ là cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi trên phông nền của một buổi hoàng hôn tuyệt đẹp:
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa”
– Tác giả đã đặt nhân vật trữ tình từ một điểm nhìn nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp rất đặc biệt quan trọng: đó là một điểm nhìn di động được đặt trên con thuyền đang tiến bước ra khơi.
– Sử dụng một hình ảnh so sánh rất độc lạ: “Mặt trời xuống biển như hòn lửa”
+ Tả thực vầng mặt trời đó rực từ từ chìm xuống lòng biển khép lại vòng tuần hoàn của một ngày.
+ Gợi quang cảnh kì vĩ, trang trọng của khung trời và mặt biển lúc hoàng hôn.
+ Gợi bước đi của thời hạn và đặc biệt quan trọng thời hạn này nó không chết lặng mà có sự vận động theo hành trình dài của đoàn thuyền đánh cá.
– Sử dụng hình ảnh nhân hóa: “Sóng đã cài then, đêm sập cửa”
+ Tả những con sóng xô bờ như những chiếc then cửa của vũ trụ để chìm vào trạng thái nghỉ ngơi.
+ Gợi cảm hứng thân thiện, thân thương, bởi vũ trụ được tưởng tượng như một ngôi nhà lớn của con người.
Qua hai câu thơ đầu hoàn toàn có thể thấy, Huy Cận yêu vạn vật thiên nhiên và yêu mến cuộc sống ra làm sao
b. Cảnh đoàn thuyền ra khơi
Trên phông nền vạn vật thiên nhiên tuyệt đẹp ấy, con người từ từ xuất hiện:
“Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát cáng buồm cùng gió khơi.”
– Phụ từ “lại” tạo nên điểm nổi bật ngữ điệu và sức nặng cho câu thơ:
+ Gợi thế dữ thế chủ động của con người và cho biết thêm thêm việc làm ra khơi vần lặp đi lặp lại hằng ngày, trở thành một hành vi quen thuộc.
+ Đồng thời, miêu tả một hành vi trái chiều: trái chiều giữa hoạt động và sinh hoạt giải trí của vũ trụ với hoạt động và sinh hoạt giải trí của con người.
– Hình ảnh “câu hát căng buồm cùng gió khơi”:
+ Cụ thể hóa nụ cười phơi phới, sự hào hứng, hăm hở của người lao động.
+ Gợi cho toàn bộ chúng ta liên tưởng tới luồng sức mạnh đã đưa con thuyền vượt trùng ra khơi.
+ Với nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp quy đổi cảm hứng “câu hát căng buồm” gợi vẻ đẹp tâm hồn của người lao động gửi gắm vào trong lời hát.
Đoàn thuyền ra khơi trong trạng thái phấn chấn, náo nức đến lạ kì và dường như có một sức mạnh vật chất đã cùng với gió làm thổi căng cánh buồm, đẩy con thuyền lướt sóng ra khơi.
Trong tâm trạng phấn chấn, náo nức ra khơi, những người dân dân chài đã cất cao tiếng hát.
“Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Tối ngày dệt biển muôn luồng sáng
Đến dệt lưới ra, đoàn cá ơi!”
– Từ “hát rằng” gợi lên nụ cười của người dân chài, hứa hẹn một chuyến ra khơi bội thu.
– Thủ pháp liệt kê (cá bạc, cá thu) và so sánh (như thoi đưa) mang lại âm hưởng ngợi ca, tự hào trong câu hát về sự việc giàu sang của biển cả.
– Hình ảnh nhân hóa “đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng”:
+ Cho thấy không khí lao động hăng say không kể ngày đêm của người lao động.
+ Gợi hình ảnh những đoàn cá đang dệt những tấm lưới giữa biển đêm.
+ Gợi những vệt nước lấp lánh được tạo ra khi đoàn cá lượn lờ bơi lội dưới ánh trăng.
Tác giả đã phác họa rất thành công xuất sắc một bức tranh vạn vật thiên nhiên kì vĩ, thơ mộng và thông qua đó gợi được tâm hồn phóng khoáng, tình yêu lao động và niềm kỳ vọng của người dân chài.
2. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển khơi
a. Hình ảnh đoàn thuyền đánh cá được miêu tả rõ ràng và rất sinh động:
“Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng”
– Đoàn thuyền đánh cá được tái hiện trên nền vạn vật thiên nhiên bát ngát, rộng mở: độ cao của gió của trăng, chiều rộng của mặt biển và còn cả chiều sâu của lòng biển.
– Với cảm hứng nhân sinh vũ trụ, Huy Cận đã xây dựng hình ảnh đoàn thuyền đánh cá rất tương xứng với không khí:
+ Cách nói khoa trương phóng đại qua hình ảnh “lái gió với buồm trăng”, “lướt giữa mây cao với biển bằng” đã cho toàn bộ chúng ta biết con thuyền đánh cá vốn nhỏ bé trước biển cả bát ngát đang trở thành con thuyền kỳ vĩ, khổng lồ, hòa nhập với không khí bát ngát, to lớn của vạn vật thiên nhiên, vũ trụ.
+ Khi con thuyền buông lưới thì như dò thấu đáy đại dương. Rõ ràng, con thuyền cũng như con người đang làm chủ không khí này.
+ Hệ thống động từ: được rải đều trong mọi câu thơ: “lái”, “lướt”, “dò”, “dàn”, đã cho toàn bộ chúng ta biết hoạt động và sinh hoạt giải trí của đoàn thuyền và con thuyền đang làm chủ biển trời.
Khổ thơ gợi lên một bức tranh lao động thật rực rỡ và trang trọng. Bức tranh ấy như tóm gọn được cả không khí vũ trụ vào trong một hình ảnh thơ, đồng thời nâng con người và con thuyền lên tầm vóc vũ trụ.
b. Lần theo đoàn thuyền đánh cá, tác giả đã mở ra sự giàu sang, phong phú và tấm lòng hào phóng, bao dung của biển cả:
“Cá nhụ cá chim cùng cá đé
Cá tuy nhiên lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”
– Bằng thủ pháp liệt kê, tác giả đã miêu tả sự phong phú và giàu sang của biển cả quê nhà qua những loài cá vừa ngon lại vừa quý và hiếm của biển.
– Hình ảnh ẩn dụ “cá tuy nhiên lấp lánh đuốc đen hồng”.
+ Tả thực loài cá tuy nhiên, thân dài, trên vảy có những chấm nhỏ màu đen hồng.
+ Gợi hình ảnh về đoàn cá tuy nhiên như một cây đuốc lấp lánh dưới ánh trăng đêm, đã tạo ra một cảnh tượng thật lộng lầy và kì vĩ.
– Hình ảnh nhân hóa “Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe”:
+ Miêu tả động tác quẫy đuôi của một chú cá dưới ánh trăng vàng chiếu rọi.
+ Gợi một đêm trăng đẹp, huyền ảo mà ánh trăng như thếp đầy mặt biến làm cho đàn cá quẫy nước mà như quẫy trăng.
– Hình ảnh nhân hóa “Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”:
+ Tả nhịp điệu của những cánh sóng.
+ Gợi nhịp thở của biển, vũ trụ lúc đêm về. Biển như mang linh hồn của con người, như một sinh thể cuộn trào sức sống.
– Trước sự giàu sang và phong phú đến vô cùng của biển cả, đã mở ra tâm trạng háo hức vui tươi để người dân chài lưới tiếp tục cất cao tiếng hát:
“Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
Biển nuôi ta lớn như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào”
+ Hình ảnh so sánh “biển cho ta cá như lòng mẹ”
++ Biển tựa như nguồn sữa khổng lồ đã nuôi dưỡng con người tự bao đời.
++ Thể hiện thâm thúy niềm tự hào và lòng biết ơn của người dân chài với biển cả quê nhà.
Ẩn sau khổ thơ, ta thấy lòng biết ơn của con người trước ân tình của quê nhà giang sơn.
c. Khung cảnh lao động hăng say trên biển khơi
Một đêm trôi nhanh trong nhịp điệu lao động khẩn trương, hào hứng, hăng say:
“Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.”
– Hệ thống từ ngữ tượng hình: “kéo xoăn tay”, “lưới xếp”, “buồm lên” đã đặc tả để làm hiện lên một cách rõ ràng, sinh động việc làm kéo lưới của những ngư dân.
– Hình ảnh ấn dụ “ta kéo xoăn tay chùm cá nặng”:
+ Những nét tạo hình gân guốc, chắc khỏe, cơ bắp cuồn cuộn gợi vẻ đẹp khỏe mạnh mẽ và tự tin của người dân chài lưới trong lao động.
+ Đồng thời gợi lên một mẻ lưới bội thu.
– Hình ảnh “vẩy bạc”, “đuôi vàng” đầy ắp những khoang thuyền:
+ Cho thấy sự giàu sang của biển cả quê nhà và nụ cười phơi phới của người lao động.
+ Màu bạc của vảy cá, màu vàng của đuôi cá dưới ánh mặt trời như lóe cả rạng đông. Điều này đã cho toàn bộ chúng ta biết bút pháp sử dụng sắc tố đại tài của Huy Cận.
Tác giả đã diễn tả được một bức tranh vạn vật thiên nhiên hùng vĩ với việc giàu sang hào phóng của vạn vật thiên nhiên. Đồng thời khắc họa thành công xuất sắc hình tượng người lao động lớn lao, phi thường.
3. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về
Đoàn thuyền đánh cá trở về trong câu hát:
“Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.”
– Câu hát ra khơi và câu hát trở về thoạt nghe thì ta tưởng nó cùng một âm hưởng, cùng một lối miêu tả. Nhưng nếu đọc kĩ, ta sẽ thấy: Câu hát ra khơi là “Câu hát căng buồm cùng gió khơi”, còn câu hát trở về là “Câu hát căng buồm với gió khơi”.
+ Khi viết về câu hát ra khơi, tác giả sử dụng từ “cùng” để gợi cái sự hòa giải và hợp lý giữa ngọn gió và câu hát, từ đó tái hiện một chuyến du ngoạn biển thuận tiện và bình yên.
+ Khi viết về câu hát trở về, tác giả đã biến hóa từ “cùng” thành từ “với” để gợi nụ cười phơi phới khi họ được trở về trên những con thuyền đầy ắp cá.
+ Với nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp đầu cuối trong câu hát, ta còn thấy được điệp khúc của khúc ca lao động.
– Hình ảnh nhân hóa “Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời”
+ Đoàn thuyền như trở thành một sinh thể sống để chạy đua với vạn vật thiên nhiên bằng vận tốc của vũ trụ.
+ Nâng tầm vóc của đoàn thuyền, con người sánh ngang với tầm vóc của vũ trụ.
+ Gợi tư thế hào hùng, khẩn trương để giành lấy thời hạn để lao động. Và trong cuộc chạy đua này, con người đã thắng lợi. Khi “Mặt trời đội biển nhô màu mới” thì đoàn thuyền đã về đến bến: “Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi”.
– Hình ảnh hoán dụ “mắt cả huy hoàng”:
+ Miêu tả muôn triệu mắt cá li ti được phản chiếu ánh rạng đông trở nên rực rỡ, huy hoàng.
+ Đây không hề là một ánh sáng của tự nhiên nữa, mà là sánh sáng của thành quả lao động lấp lánh ánh vui.
Khổ thơ mang âm hưởng của bản anh hùng ca lao động, thể hiện nụ cười phơi phới của con người khi làm chủ đất trời.
III. Tổng kết
1. Nội dung
– Phác họa thành công xuất sắc vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên và của người lao động mới.
– Khám phá, ngợi ca sự giàu sang, hào phóng của vạn vật thiên nhiên giang sơn và tầm vóc lớn lao của người lao động. Đồng thời, đã cho toàn bộ chúng ta biết sự hồi sinh của vạn vật thiên nhiên, giang sơn sau trận chiến tranh.
2. Nghệ thuật
– Một ngòi bút tràn trề cảm hứng vạn vật thiên nhiên, vũ trụ.
– Hình ảnh thơ phong phú, giàu sức gợi.
– Kết cấu đầu cuối tương ứng rực rỡ.
Bài thơ Bếp lửa
I. Những nét chính về tác giả – tác phẩm
1. Tác giả
– Bằng Việt tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng. Ông sinh vào năm 1941, quê huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây.
– Ông khởi đầu “cầm bút” từ trong năm 60 của thế kỉ XX và triệu tập khai thác ở hai mảng đề tài chính: trận chiến đấu của nhân dân ta trong kháng chiến chống Mĩ và vẻ đẹp của con người giữa môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường đời thường.
– Phong cách sáng tác: Thơ Bằng Việt mang giọng điệu thủ thỉ, tâm tình; ngôn từ điềm đạm; cấu tứ mạch lạc và khối mạng lưới hệ thống thi ảnh rực rỡ.
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
– Bài thơ “Bếp lửa” Ra đời năm 1963, khi đó tác giả đang là sinh viên ngành Luật tại Liên Xô và mới khởi đầu đến với thơ.
– Bài thơ in trong tập “Hương cây – Bếp lửa”, năm 1968.
b. Ý nghĩa nhan đề
“Bếp lửa” là một hình ảnh độc lạ, sáng tạo, xuất hiện nhiều lần trong bài thơ, nó vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa mang ý nghĩa hình tượng:
– Trước hết, đấy là một nhà bếp lửa thực, quen thuộc, thân thiện trong mọi mái ấm gia đình của người Việt. Đồng thời, nó là hình ảnh gắn với kỉ niệm ấu thơ về một người bà rõ ràng, có thật của tác giả.
– Bếp lửa là hình tượng giàu ý nghĩa:
+ Bếp lửa gợi lên sự tảo tần, chăm sóc, yêu thương của người bà dành riêng cho những người dân cháu trong trong năm tháng đói nghèo, trận chiến tranh để trưởng thành và khôn lớn.
+ Bếp lửa gợi lên bao vất vả, cực nhọc của đời bà. Song bà nhóm nhà bếp lửa cũng đó đó là nhóm lên sự sống, nụ cười, niềm tin, và kỳ vọng cho cháu vào một trong những tương lai phía trước.
+ Bếp lửa còn là một hình tượng của mái ấm gia đình, quê nhà, giang sơn, cội nguồn… đã nâng bước người cháu trên suốt hành trình dài dài rộng của cuộc sống.
“Bếp lửa” là tên thường gọi gọi của một bài thơ cảm động về tình bà cháu giản dị, thiêng liêng. Đồng thời thể hiện tình cảm mái ấm gia đình, quê nhà, giang sơn thâm thúy…
c. Bố cục: Bốn phần
– Phần một: khổ thơ đầu: Hình ảnh nhà bếp lửa – Nơi khởi đầu nỗi nhớ.
– Phần hai: 3 khổ tiếp: Những kỉ niệm tuổi thơ được sống bên bà và nhà bếp lửa.
– Phần ba: 2 khổ tiếp: Suy ngẫm về bà và nhà bếp lửa.
– Phần bốn: khổ thơ cuối: Nỗi nhớ về bà và nhà bếp lửa.
II. Trọng tâm kiến thức và kỹ năng
1. Hình ảnh nhà bếp lửa – Nơi khởi đầu nỗi nhớ
Dòng hồi tưởng bắt nguồn từ hình ảnh thân thương, ấm áp về nhà bếp lửa. Để rồi, từ hình ảnh nhà bếp lửa ấy, dòng kỉ niệm về bà thức dậy và được tái hiện:
“Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm”
– Trước hết, đó là hình ảnh nhà bếp lửa tả thực, nhỏ bé, thân thiện, quen thuộc trong mọi mái ấm gia đình từ bao đời.
– Hình ảnh ẩn dụ “ấp iu nồng đượm”:
+ Gợi đến bàn tay cần mẫn, khôn khéo, đúng chuẩn của người nhóm lửa.
+ Gợi tấm lòng chi chút của người nhóm ngọn lửa.
– Từ “nhà bếp lửa” được điệp lại hai lần:
+ Gợi bóng hình của người bà, người mẹ tần tảo, thức khuya dậy sớm chăm sóc cho chồng, cho con.
+ Diễn tả dòng cảm xúc dâng tràn ùa về từ kí ức.
– Từ láy “chờn vờn”:
+ Miêu tả nhà bếp lửa với ngọn lửa bốc cao, bập bùng, tỏa sáng, ẩn hiện giữa màn sương sớm.
+ Bếp lửa ấy mờ tỏa, chờn vờn trong kí ức về trong năm tháng tuổi thơ được sống bên bà của nhà thơ.
Một cách tự nhiên, hình ảnh nhà bếp lửa đã làm trỗi dậy dòng cảm xúc yêu thương mành liệt trong người cháu:
“Cháu thương bà biết mấy nắng mưa!”
– Bộc lộ sự thấu hiểu đến tận cùng những vất vả, nhọc nhằn, lam lũ của đời bà.
– Chữ “thương” dùng thật đắt qua vần thơ cảm thán, diễn tả cảm xúc đến rất tự nhiên và phủ rộng tâm hồn người cháu.
Hình ảnh “nhà bếp lửa” đã khơi dậy trong tâm người cháu bao cảm xúc để những dòng hồi tưởng, kí ức từ đó ùa về khiến người cháu không khỏi xúc động.
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và kỉ niệm với nhà bếp lửa
a. Những kỉ niệm hồi lên bốn tuổi
Đó là kỉ niệm tuổi thơ với trong năm tháng gian truân, thiếu thốn, nhọc nhằn:
“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy”
– Từ láy “đói mòn đói mỏi”:
+ Miêu tả một hiện thực đau thương trong lịch sử: Năm 1945, do chủ trương cai trị khắc nghiệt của phát xít Nhật và thực dân Pháp đã khiến hơn hai triệu đồng bào ta chết đói.
+ Câu thơ trĩu xuống, khiến lòng người như nao nao, nghẹn ngào khi nghĩ về kí ức tuổi thơ ấy.
– Hình ảnh “bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy” phần nào diễn tả được tình hình trở ngại vất vả, thiếu thốn của mái ấm gia đình khiến người cha phải bươn chải kiếm sống đủ nghề.
– Hình ảnh “đói mòn đói mỏi” và “khô rạc ngựa gầy” là những hình ảnh đậm màu hiện thực, đặc tả được sự xơ xác, tiều tụy của những con người trong cuộc mưu sinh
Trong trong năm đói khổ ấy, cháu cùng bà nhóm lửa:
“Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay”
– Khói nhà bếp của bà chẳng làm no lòng cháu nhưng đã lưu giữ một kỉ niệm sống mãi không nguôi: mùi khói đã hun nhèm mắt cháu để đến giờ đây nghĩ lại “sống mũi còn cay’’.
– Tác giả nhắc đi nhắc lại từ “khói”: “mùi khói”, “khói hun” gợi một sự ám ảnh về thuở nào gian khó đã trải qua.
– Cảm giác cay cay vì khói nhà bếp và cái cay cay bởi nỗi xúc động của người cháu như hòa quyện, quá khứ và hiện tại như đồng hiện trên những dòng thơ.
Những hình ảnh, những kỉ niệm bên bà, bên nhà bếp lửa đã đã cho toàn bộ chúng ta biết một tuổi thơ gian truân, thiếu thốn, nhọc nhằn và đầy ám ảnh của tác giả. Để rồi khi đã ra đi, ông không khỏi xúc động mọi khi nghĩ về bà và những kỉ niệm bên bà.
b. Những kỉ niệm hồi lên tám tuổi
• Đó là trong năm tháng cháu sống trong sự nuôi nấng, dạy dỗ của bà:
“Tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửa”
– Gợi khoáng thời hạn tám năm cháu nhận được sự yêu thương, che chở, bao bọc của bà.
– Tám năm ấy, cháu sống cùng bà vất vả, trở ngại vất vả nhưng đầy tình yêu thương.
– Bếp lửa hiện hữu như tình bà ấm áp, như chỗ tựa tinh thần, như sự nuôi nấng đùm bọc đầy chi chút của bà.
• Đó là trong năm tháng hồn nhiên, trong sáng và vô tư qua hình ảnh tâm tình với chim tu hú:
“Tu hú kêu trên những cảnh đồng xa
Tu hú kêu bà còn nhớ không bà?
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!”
– Tiếng chim tu hú – âm thanh quen thuộc của đồng quê mỗi độ hè về, để báo hiệu mùa lúa chín vàng đồng, vải chín đỏ cành.
– Tiếng chim tu hú như giục giã, như khắc khoải điều gì da diết lắm, khiến lòng người trỗi dậy những hoài niệm nhớ mong. Tiếng tu hú gợi nhớ, gợi thương:
+ Về tám năm kháng chiến chống Pháp “mẹ cùng cha công tác thao tác bận không về” bà vừa là cha, vừa là mẹ.
+ Về trong năm tháng tuổi thơ, về thuở nào cháu cùng bà nhóm lửa, được sống trong tình yêu thương, đùm bọc, nuôi nấng trọn vẹn của bà:
“Cháu ở cùng bà, bà kể cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học’’
Các động từ: “bà bảo”, “bà dạy”, “bà chăm” đã diễn tả thâm thúy tấm lòng bát ngát, sự chăm chút, nâng niu của bà riêng với đứa cháu nhỏ. Các từ “bà” – “cháu” được điệp lại bốn lần, xen kẽ vào nhau như gợi tả tình bà cháu quấn quýt yêu thương.
Bà vừa là bà, vừa là yếu tố phối hợp cao quý của tình cha, nghĩa mẹ, ơn thầy.
• Tình yêu, sự kính trọng bà của người cháu được thế hiện thật chân thành, thâm thúy qua câu thơ:
“Nhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc”
– Hình ảnh con chim tú hú xuất hiện tiếp tục ở cuối khố thơ với vướng mắc tu từ là một sáng tạo độc lạ của Bằng Việt nhằm mục đích diễn tả nỗi lòng da diết của tớ khi nhớ về tuổi thơ, về bà:
“Tu hủ ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cảnh đông xa?”
+ Gợi hình ảnh chú chim đang lạc lõng, bơ vơ, côi cút khao khát được ấp ủ, che chở.
+ Đứa cháu được sống trong tình yêu thương, đùm bọc của bà đã chạnh lòng thương con tu hú. Và thương con tu hú bao nhiêu, tác giả lại biết ơn những ngày được bà yêu thương, chăm chút bấy nhiêu.
Trong khi hồi tưởng về quá khứ, người cháu luôn thể hiện nỗi nhớ thương vô hạn và lòng biết ơn bà sâu nặng.
c. Những kỉ niệm thời bom đạn trận chiến tranh
Từ trong khói lửa của cuộc trận chiến tranh tàn khốc, người bà càng sáng lên những phẩm chất cao đẹp:
“Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh”
– Hình ảnh “cháy tàn cháy rụi” gợi sự tàn phá, hủy hoại kinh khủng của trận chiến tranh.
– Trước hiện thực trở ngại vất vả, ác liệt ấy, bà vẫn mạnh mẽ và tự tin, kiên cường không kêu ca, phàn nàn. Điều này được thể hiện qua lời dặn dò của bà với cháu:
“Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:
Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
Cứ báo nhà vẫn được bình yên!”
+ Bà đã gồng mình, lặng lẽ gánh vác mọi lo toan để những con yên tâm công tác thao tác.
+ Bà không riêng gì có là nơi tựa vững chãi cho hậu phương mà còn là một điểm tựa vững chãi cho toàn bộ tiền tuyến.
+ Bà đã góp thêm phần làm ngời sáng vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam vốn giàu lòng vị tha, giàu đức hi sinh.
3. Những suy ngẫm về bà và nhà bếp lửa
Từ những kỉ niệm tuổi thơ được sống bên bà, nhận được sự yêu thương, chăm sóc của bà bên nhà bếp lửa quê nhà, người cháu suy ngẫm về cuộc sống bà và nhà bếp lửa.
a. Những suy ngẫm về hình ảnh nhà bếp lửa
Trong bài thơ, xấp xỉ mười lần tác giả nhắc tới nhà bếp lửa và hiện hữu cùng nhà bếp lửa là hình ảnh người bà, với vẻ đẹp tần tảo, nhẫn nại và đầy yêu thương. Và đến đây, tác giả đã dành một khổ thơ để nói lên những suy ngẫm về nhà bếp lửa:
“Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhen
Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…”
– Hình ảnh nhà bếp lửa ở dòng thơ đầu là hình ảnh tả thực về sự việc vật hữu hình, rõ ràng, thân thiện và gắn sát với những gian truân của đời bà.
– Từ hình ảnh “nhà bếp lửa” hữu hình, tác giả đã liên tưởng đến “ngọn lửa” vô hình dung “lòng bà luôn ủ sẵn” với ý nghĩa trừu tượng và khái quát:
+ Bếp lửa bà nhóm lên không phải chỉ bằng nhiên liệu bên phía ngoài, mà còn bằng chính ngọn lửa từ trong tâm bà – ngọn lửa của tình yêu thương, niềm tin vô cùng “dai dẳng”, bền chắc và bất diệt.
+ Ngọn lửa bền chắc và bất diệt ngày ngày bà nhóm cũng đó đó là nhóm nụ cười, niềm tin, niềm yêu thương để nâng đỡ cháu trên suốt những đoạn đường dài.
+ Bà không riêng gì có là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là một người truyền lửa – ngọn lửa của yếu tố sống, niềm tin cho những thế hệ tiếp nối đuôi nhau.
Chính vì cảm nhận, thấu hiểu được trong hình ảnh nhà bếp lửa bình dị mà thân thuộc kia một sự kì diệu và thiêng liêng, nhà thơ đã thốt lên: “Ôi kì lạ và thiêng liêng — nhà bếp lửa!”.
– Các động từ: “nhen”, “ủ sẵn”, “chứa” đã xác lập ý chí, bản lĩnh sống của bà, cũng là của những người dân phụ nữ Việt Nam.
– Điệp ngữ – ẩn dụ “một ngọn lửa” cùng kết cấu tuy nhiên hành đã làm cho giọng thơ vang lên mạnh mẽ và tự tin, đầy xúc động, tự hào.
Thông qua những suy ngẫm về hình ảnh nhà bếp lửa, tác giả đã xác lập và ngợi ca vẻ đẹp tần tảo, nhẫn nại, đầy yêu thương của bà hiện lên lấp lánh như một thứ ánh sáng diệu kì.
b. Những suy ngẫm về bà và cuộc sống bà
Hình ảnh bà luôn gắn với hình ảnh nhà bếp lửa, ngọn lửa. Bà là người nhóm lửa, cũng là người giữ cho ngọn lửa luôn ấm nóng và tỏa sáng. Để rồi mọi khi nhớ lại, người cháu vô cùng cảm phục và biết ơn bà:
“Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận giờ đây
Bà vẫn giừ thói quen dậy sớm”
– Cụm từ chỉ thời hạn “đời bà”, “mấy chục năm” đi liền với từ láy tượng hình “lận đận” và hình ảnh ẩn dụ “nắng mưa” đã diễn tả một cách thâm thúy và trọn vẹn về cuộc sống đầy những lận đận, gian truân, vất vả của bà.
– Thời gian hoàn toàn có thể trôi, mọi sự hoàn toàn có thể biến hóa, tuy nhiên chỉ duy nhất một sự không bao giờ thay đổi: Suốt cả một cuộc sống lận đận, vất vả, bà vẫn “giữ thói quen dậy sớm” để thao tác làm nhóm lửa, nhóm lên niềm tin, tình yêu thương cho cháu.
Tình thương yêu tác giả dành riêng cho bà được thể hiện trong từng câu chữ. Tình cảm ấy giản dị, chân thành mà thật sâu nặng thiết tha.
Bà không riêng gì có nhóm lửa bằng đôi tay khẳng khiu, gầy guộc, mà còn bằng toàn bộ tấm lòng đôn hậu “ấp iu nồng đượm” riêng với con cháu:
“Nhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ”
– Điệp từ “nhóm” được nhắc lại bốn lần, đan kết với những rõ ràng tả thực mang lại nhiều ý nghĩa và liên tưởng rất khác nhau:
+ “Nhóm nhà bếp lửa”, “nhóm nồi xôi gạo” là hình ảnh tả thực việc làm của bà.
+ “Nhóm niềm yêu thương”, “nhóm dậy cả những tâm tình” là hình ảnh ẩn dụ về việc làm thiêng liêng và cao quý nhất của con người. Bà đã khơi dậy trong tâm hồn cháu và những người dân xung quanh niềm yêu thương, sự chia sẻ.
Có thể nói, cảm xúc của nhà thơ như dâng trào khi suy ngẫm về bà và nhà bếp lửa. Khổ thơ như một sự tổng kết để ngợi ca, xác lập về bà: Bà là người phụ nữ tần tảo, giàu đức hi sinh, luôn chăm sóc cho mọi người.
4. Nỗi nhớ bà và nhà bếp lửa
Nỗi nhớ bà và nhà bếp lửa gợi lên từ một thực tại, người cháu năm xưa giờ đã lớn khôn, trưởng thành, đã được chắp cánh bay xa, được làm quen với những chân trời to lớn:
“Giờ cháu đã ra đi, có ngọn khói trăm tàu,
Có lửa trăm nhà, nụ cười trăm ngả,
Nhưng vẫn chăng lúc nào quên nhắc nhớ:
Sớm mai này bà nhóm nhà bếp lên chưa?”
– Dòng thơ đầu được ngắt thành hai câu để gợi sự chảy trôi của thời hạn (từ bốn tuổi, tám tuổi đến trưởng thành); gợi sự biến hóa của không khí (từ căn phòng bếp của bà đến những khoảng chừng trời to lớn).
– Điệp từ “trăm” mở ra một toàn thế giới to lớn với bao điều mới mẻ.
– Điệp từ “có” kết phù thích hợp với thủ pháp liệt kê:
+ Cho thấy người cháu đã có những thay đổi lớn trong cuộc sống, đà tìm kiếm được bao nụ cười mới.
+ Khẳng định đứa cháu không thể quên được ngọn lửa của bà, tấm lòng đùm bọc, ấp iu của bà. Ngọn lửa ấy đã thành kỉ niệm ấm lòng, thành niềm tin thiêng liêng, kì diệu nâng bước người cháu trên suốt đoạn đường dài.
Khổ thơ tiềm ẩn đạo lí thủy chung, cao đẹp bao đời của người Việt: “uống nước nhớ nguồn”. Đạo lí ấy được nuôi dưỡng ở mỗi tâm hồn con người từ thuở ấu thơ, để rồi như chắp cánh để từng người bay cao, bay xa trên hành trình dài cuộc sống.
III. Tổng kết
1. Nội dung
– Bài thơ “Bếp lửa” đã xác lập, ngợi ca tình cảm bà cháu bình dị, thân thiện mà thiêng liêng.
– Qua những hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu đà trưởng thành, nhớ lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và nhà bếp lửa, đã thể hiện những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng riêng với mái ấm gia đình, quê nhà, giang sơn.
2. Nghệ thuật
– Sự phối hợp hòa giải và hợp lý của những phương thức diễn đạt: biểu cảm, tự sự, miêu tả, phản hồi.
– Hệ thống hình ảnh vừa chân thực lại vừa giàu ý nghĩa hình tượng.
– Cảm xúc mãnh liệt, chân thành và đậm màu triết lí sâu xa.
Truyện ngắn Làng
I. Những nét chính về tác giả – tác phẩm
1. Tác giả
– Kim Lân (1920 – 2007), tên khai sinh là Nguyễn Văn Tài. Ông sinh ra và lớn lên trên một làng quê trù phú và giàu truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống ở Từ Sơn – Bắc Ninh.
– Con người: Kim Lân là người nghiêm khắc với bản thân, trang trọng với việc làm.
– Kim Lân khởi đầu “cầm bút” từ trong năm 1941, lựa chọn cho mình sở trường truyện ngắn và nhanh gọn trở thành một cây bút xuất sắc của nền văn học Việt Nam tân tiến.
– Ông là một trong những nhà văn am hiểu thâm thúy về nông thôn và người nông dân. Bởi vậy, ông lựa chọn đề tài về người nông dân để phát huy sở trường của tớ.
+ Trước Cách mạng tháng Tám: Tái hiện được môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, sinh hoạt văn hóa truyền thống và những thú vui bình dị chốn thôn quê như: đánh vật, chọi gà, thả chim,…
+ Sau Cách mạng tháng Tám: Khám phá vẻ đẹp tâm hồn người nông dân. Đó là những con người với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường cực nhọc, khổ nghèo nhưng vẫn chăm chỉ làm lụng, tràn trề niềm tin vào tương lai.
– Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp: Kim Lân có một lối viết tự nhiên, chậm rãi, nhẹ nhàng, hóm hỉnh và giàu cảm xúc; cách miêu tả rất thân thiện, chân thực. Đặc biệt ông có biệt tài phân tích tâm lí nhân vật.
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
– Truyện ngắn “Làng” được viết năm 1948. Đây là thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
-Tác phẩm được đăng lần đầu trên Tạp chí Văn nghệ năm 1948.
b. Ý nghĩa nhan đề
– Xuyên suốt tác phẩm, nhà văn kể về làng chợ Dầu nhưng không lấy tên tác phẩm là “Làng Chợ Dầu” Nếu lấy tên tác phẩm là “Làng chợ Dầu” thì câu truyện sẽ trở thành chuyện riêng của một chiếc làng rõ ràng; ông Hai sẽ trở thành người nông dân rõ ràng của làng chợ Dầu ấy. Như vậy, chủ đề, tư tưởng của truyện bị bó hẹp, không mang ý nghĩa khái quát.
– Tác giả đã sử dụng một danh từ chung là “Làng”, mang ý nghĩa khái quát để tại vị tên cho tác phẩm. Đó sẽ là một câu truyện về những làng quê việt nam trong trong năm đầu kháng chiến chống Pháp; ông Hai sẽ trở thành nhân vật hình tượng cho những người dân nông dân Việt Nam yêu làng, yêu nước. Như vậy, chủ đề, tư tưởng, ý nghĩa của truyện được mở rộng.
c. Tóm tắt
Ông Hai người làng chợ Dầu, trong kháng chiến, buộc phải rời làng đi tản cư. Là một người nông dân yêu làng tha thiết: ông hay khoe về làng mình; ngày nào thì cũng ra phòng thông tin vờ xem tranh vẽ để lắng nghe tin tức về làng. Ruột gan ông cứ múa lên, trong đầu bao nhiêu ý nghĩ vui thích khi nghe đến về những chiến công của làng.
Một hôm, tại quán nước, ông Hai nghe tin làng chợ Dầu làm Việt gian theo giặc. Ông cảm thấy khổ tâm, nhục nhã và xấu hổ vô cùng, về nhà, ông nằm vật ra giường nhìn lũ con mà nước mắt trào ra. Ông không đủ can đảm đi đâu, chỉ ru rú ở trong nhà, norm nớp lo sợ. Ông Hai lâm vào cảnh tình hình bế tắc khi bà gia chủ có ý đuổi khéo mái ấm gia đình ông, nhưng không thể về làng vì về làng là bỏ kháng chiến, bỏ cụ Hồ. Ông chỉ biết tâm sự với người con về nỗi lòng của tớ.
Chỉ khi thông tin được cải chính, rằng làng chợ Dầu vẫn kiên cường đánh giặc ông mới vui vẻ và phấn chấn hẳn lên. Ông đi khoe với bác Thứ, với mọi người: nhà ông bị giặc đốt, làng ông bị giặc phá, về nhà, ông vui vẻ mua quà cho lũ con.
d. Ngôi kể
– Truyện được kể theo ngôi thứ ba.
– Tác dụng: Làm cho câu truyện trở nên khách quan và tạo cảm nhận giác chân thực cho những người dân đọc.
II. Trọng tâm kiến thức và kỹ năng
1. Tình huống truyện và ý nghĩa của trường hợp truyện
– Tình huống truyện rực rỡ: Ông Hai nghe tin làng chợ Dầu làm Việt gian theo Tây.
+ Tác giả đã đặt nhân vật ông Hai vào một trong những trường hợp đối nghịch với tình cảm, niềm tự hào: Một con người vốn yêu làng và luôn hãnh diện về nó thì bỗng nghe tin làng lập tề theo giặc.
+ Tình huống bất thần ấy đã thể hiện một cách thâm thúy, mạnh mẽ và tự tin tình yêu làng, yêu nước và tinh thần kháng chiến của ông Hai.
– Ý nghĩa của trường hợp truyện:
+ Về mặt kết cấu của truyện: Tình huống này phù phù thích hợp với diễn biến của truyện, tô đậm tình yêu làng, yêu nước của người nông dân Việt Nam mà tiêu biểu vượt trội là nhân vật ông Hai.
+ Về mặt nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp: Tình huống truyện đã tạo ra một chiếc thắt nút cho câu truyện, tạo Đk để thể hiện mạnh mẽ và tự tin tâm trạng và phẩm chất của nhân vật, góp thêm phần thế hiện chủ đề của tác phẩm.
2. Diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai
a. Người nông dân mang tình yêu làng tha thiết
– Ông tự hào, hãnh diện về làng và kể về nó với niềm say mê, náo nức đến lạ thường:
+ Trước Cách mạng tháng Tám: Ông khoe con phố làng lát toàn đá xanh, trời mưa đi chẳng lấm chân; ông khoe sinh phần của một vị quan tổng đốc trong làng;…
+ Khi kháng chiến bùng nổ: Ông khoe về một làng quê đi theo kháng chiến làm cách mạng; ông kể một cách rành rọt những hộ, những ụ, những giao thông vận tải lối đi bộ hầm hào;…
– Khi buộc phải tản cư, ông Hai đã rất nhớ về làng:
+ Ông thường xuyên chạy sang nhà bác Thứ để kể lể đủ thứ chuyện về làng, để vơi đi cái nỗi nhớ làng.
+ Ông kể cho sướng chiếc miệng, cho vơi cái lòng mà tránh việc phải ghi nhận người nghe có thích hay là không.
+ Ông thường xuyên theo dõi tình hình của làng cũng như tình hình chiến sự.
Tạo ra một tình hình đặc biệt quan trọng, Kim Lân đã thể hiện một cách rất tự nhiên, chân thực tình cảm, niềm tự hào của ông Hai với làng chợ Dâu của tớ.
b. Khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc
• Ban đầu, ông chết lặng vì đau đớn, tủi hồ như không thế điều khiển và tinh chỉnh được cơ thê của tớ: “Cổ ông lão nghẹn đắng lại, da mặt tê rân rân. Ông lão lặng hẳn đi, tưởng như không thở được”.
– Cái tin ấy quá bất thần và khi trấn tĩnh lại, ông còn cố không tin vào cái tin dữ ấy. Nhưng rồi những người dân tản cư kể rành rọt quá, lại xác lập họ “vừa ở dưới ấy lên”, “mắt thấy tai nghe”, làm ông không thể không tin.
• Sau khoảng chừng thời hạn ngắn ấy, toàn bộ dường như sụp đổ, tâm trí ông bị ám ảnh, lo ngại, day dứt:
– Ông vờ lảng ra nơi khác, rồi về thẳng nhà. Nghe tiếng chửi bọn Việt gian, ông “cúi gằm mặt mà đi”.
– Về đến nhà ông nằm vật ra giường, nhìn lũ con, tủi thân mà “nước mắt ông cứ tràn ra”.
– Muôn vàn nỗi lo ùa về trong tâm trí ông:
+ Ông lo cho số phận của những người con rồi sẽ bị khinh bỉ, hắt hủi vì là trẻ con làng Việt gian: “Chúng nó cùng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng trở nên người ta rẻ rúng, hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu”.
+ Ông lo cho bao nhiêu người tản cư làng ông sẽ bị khinh, tẩy chay, thù hằn, ghê tởm: “Chao ôi! Cực nhục chưa, cả làng Việt gian!… Suốt cái nước Việt Nam này người ta ghê tởm, người ta thù hằn cái giống Việt gian bán nước…”
+ Ông lo cho tương lai của mái ấm gia đình rồi sẽ đi đâu, về đâu, làm ăn sinh sống ra sao: “Rồi đây biết làm ăn, marketing thương mại làm thế nào? Ai người ta chứa”.
Một loạt những vướng mắc gợi lên tâm trạng khủng hoảng rủi ro không mong muốn cục bộ, rối rắm, không còn lối thoát của ông Hai.
– Trong trạng thái khủng hoảng rủi ro không mong muốn cục bộ, rất khó chịu ông nam chặt hai tay mà rít: “chúng bay ăn miếng cơm hay ăn miếng gì vào mồm mà đi làm việc cái giống Việt gian bán nước để nhục nhà thế này”.
– Niềm tin bị phản bội, những mối nghi ngờ bùng lên và giằng xé trong ông: “ông kiểm điểm từng người trong óc”.
• Mấy ngày tiếp theo đó, ông hoang mang lo ngại, sợ hãi khi phải đương đầu với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường xung quanh:
– Ông không đủ can đảm đi đâu, chỉ quẩn quanh ở trong nhà và nghe ngóng tình hình bên phía ngoài: “một đám đông tủm lại, ông cũng để ý, dăm bảy tiếng nói cười xa xa ông cũng chột dạ”.
– Lúc nào ông cũng nơm nớp, hoang mang lo ngại, lo sợ tưởng như người ta để ý đến, buôn chuyện đến “cái chuyện ấy”. Thoáng nghe những tiếng Tây, Việt gian, cam nhông… là ông lùi ra một góc, nín thít: “Thôi lại chuyện ấy rồi!”
– Ông không đủ can đảm rỉ tai với vợ, hay ông không đủ can đảm nhìn thẳng vào thực tiễn phũ phàng đang làm ông đớn đau.
• Tình yêu làng quê và tinh thần yêu nước đã dẫn đến cuộc xung đột nội tâm ở ông Hai.
– Ông Hai rơi vào tình trạng khủng hoảng rủi ro không mong muốn cục bộ, vô vọng và bế tắc hoàn toàn:
+ Ông thoáng có ý nghĩ “hay là trơ về làng” – rồi ông lại gạt bỏ ý nghĩ về làng, bởi “làng đã theo Tây, về làng là rời bỏ kháng chiến, bỏ cụ Hồ, là cam chịu trở về kiếp sống nô lệ”.
+ Buộc phải lựa chọn một, ông đã tự xác lập một cách đau đớn nhưng dứt khoát: “Làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây rồi thì phải thù”.
Quyết định của ông Hai đã xác lập tình yêu nước mạnh mẽ và tự tin, thiêng liêng, to lớn, bao trùm lên tình cảm của làng quê. Điều gì đã khiến ông có sự lựa chọn dứt khoát đó? Phải chăng chính niềm tin vào Đảng, cách mạng, kháng chiến đã hướng ông đã có được sự lựa chọn đó.
– Nhưng dù đã dứt khoát như vậy, ông vẫn không thể dứt bỏ tình cảm với nơi mà ông đã sinh ra, lớn lên và gắn bó gần hết cuộc sống. Bởi vậy, ông muốn được tâm sự, như để phân bua, để minh oan, cởi bỏ nỗi lòng.
+ Ông trút hết nỗi lòng vào những lời thủ thỉ, tâm sự với người con ngây thơ, nhỏ bé.
+ Tình yêu sâu nặng với làng, nên ông muốn lí trí và trái tim nhỏ bé của con phải khắc sâu, ghi nhớ câu: “Nhà ta ở làng chợ Dầu” – nơi chôn rau cắt rốn của bố con ông.
+ Ông nhắc cho con về tấm lòng thủy chung với kháng chiến, với cụ Hồ của bố con ông: “Anh em đồng chí biết cho bố con ông. Cụ Hồ trên đầu, trên có soi xét cho bố con ông”.
+ Ông xác lập tình cảm sâu nặng, bền vững và rất thiêng liêng ấy: “Cái lòng của bố con ông là như vậy đấy, có bao giờ dám đơn sai. Chết thì chết có bao giờ dám đơn sai”.
Dưới hình thức trò chuyện, tâm với người con, nhưng thực ra là lời tự vấn, để tự minh oan và xác lập tấm lòng thủy chung của tớ với làng, kháng chiến, cách mạng; để làm vơi đi phần nào những khổ tâm đã dằn vặt ông lâu nay nay.
Qua diễn biến tâm trạng của ông Hai, Kim Lân đã mày mò và làm nổi trội những nét trẻ trung trong tâm hồn người nông dân cách mạng: hòa giải và hợp lý giữa lòng yêu làng và tình yêu nước, nhiệt tình cách mạng.
c. Khi nghe tin làng cải chính
– Khi nghe tin cải chính làng chợ Dầu không theo giặc, như có một phép hồi sinh khiến thái độ ông Hai thay đổi hẳn: “Cái mặt buồn thiu mọi ngày bong vui tươi, rạng rỡ hẳn lên”.
– Nó giúp rũ sạch mọi đau khổ, tủi nhục, bế tắc và đưa ông trở lại với “thói quen” cũ, lật đật đi mọi nơi khoe làng: “Tây nó đốt nhà tôi rồi bác ạ, đốt nhẵn! Ông quản trị làng tôi vừa mới lên đây cải chính cái tin làng Dầu chúng tôi đi Việt gian ấy mà. Láo, Láo hết! Toàn là sai sự mục tiêu cả”.
– Phải chăng, khi niềm tin và tình yêu bị phản bội, bị dồn nén trong những dằn dặt, khủng hoảng rủi ro không mong muốn cục bộ quá lâu dễ khiến con người ta có những tâm ý không thông thường?
+ Đối với những người nông dân, căn phòng là toàn bộ cơ nghiệp, là biết bao công cày cuốc mà nên. Vậy mà ông sung sướng, hê hả loan báo cho mọi người biết cái tin “Tây nó đốt nhà tôi rồi bác ạ, đốt nhẵn!” một cách tự hào như một nụ cười, niềm niềm sung sướng.
+ Nhưng ngôi nhà là tài sản riêng, dù có mất nhưng danh dự vẫn còn đấy, thế là ông vui, ông niềm sung sướng.
+ Đó là minh chứng hùng hồn, chứng tỏ cho làng ông, cho bố con mái ấm gia đình ông và những người dân tản cư trên đây không theo giặc, vẫn một lòng thủy chung, tình nghĩa và sẵn sàng hi sinh toàn bộ cho kháng chiến.
Ông Hai chỉ là một người nông dân thông thường như bao người nông dân khác nhưng ông đã biết hi sinh tài sản riêng của tớ cho kháng chiến. Điều này đã cho toàn bộ chúng ta biết cuộc kháng chiến chống Pháp đã đi sâu vào tiềm thức của người dân để trở thành cuộc kháng chiến toàn dân.
– Ông phấn khởi mua quà về chia cho những con và có ý định nuôi con lợn để ăn mừng,…
Tình yêu làng và lòng yêu nước của ông Hai thực sự thâm thúy và khiến người đọc vô cùng cảm động. Tin cải chính đã trả lại cho ông tình yêu, niềm tự hào thâm thúy về làng. Nó đã xây dựng lên trong ông những “bức tường thành” vững chãi không súng đạn nào hoàn toàn có thể công phá, cháy rụi được.
3. Những rực rỡ về nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp
– Nghệ thuật xây dựng trường hợp truyện: Tác giả đặt nhân vật vào trường hợp rõ ràng để thử thách nhân vật, để nhân vật tự thể hiện chiều sâu tư tưởng và chủ đề của truyện.
– Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật:
+ Khắc họa thành công xuất sắc nhân vật ông Hai, một người nông dân yêu làng, yêu nước tha thiết,…
+ Tác giả miêu tả rất rõ ràng ràng những diễn biến nội tâm từ tâm ý, hành vi đến ngôn từ,…
+ Với thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp đối thoại và độc thoại nội tâm đã diễn tả một cách đúng chuẩn và mạnh mẽ và tự tin những ám ảnh, day dứt của nhân vật.
Điều đó chứng tỏ Kim Lân am hiểu thâm thúy người nông dân và toàn thế giới tinh thần của tớ.
– Nghệ thuật sử dụng ngôn từ rất rực rỡ:
+ Ngôn ngữ truyện mang tính chất chất khẩu ngữ và lời ăn, tiếng nói hằng ngày của người nông dân.
+ Lời kể chuyện và lời nói của nhân vật có sự thống nhất về sắc thái, giọng điệu.
+ Ngôn ngữ nhân vật vừa khởi sắc chung của người nông dân Việt Nam cần mẫn, chịu khó, lại vừa mang đậm những nét đậm cá tính riêng của nhân vật nên rất sinh động.
– Cách trần thuật truyện tự nhiên, linh hoạt với những rõ ràng sinh hoạt, đời sống hằng ngày xen vào với mạch tâm trạng làm cho truyện sinh động hơn.
III. Tổng kết
1. Nội dung
– Kim Lân đã tái hiện thành công xuất sắc diễn biến tâm trạng nhân vật ông Hai để mà thông qua đó làm nổi trội nét trẻ trung trong tâm hồn người nông dân Việt Nam: vẻ đẹp của tấm lòng chất phác, nồng hậu, vừa yêu làng, lại vừa yêu nước, nhiệt tình với cách mạng.
2. Nghệ thuật
– Lối kể chuyện giản dị, tự nhiên, ngôn từ mang tính chất chất khẩu ngữ.
– Ngòi bút phân tích tâm lí tinh xảo.
– Sự phối hợp giữa ngôn ngừ độc thoại và đối thoại.
– Hệ thống hình ảnh rõ ràng, giàu sức gợi.
://.youtube/watch?v=ieCkGJwl-s8
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack vấn đáp miễn phí!
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng….miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k7: fb/groups/hoctap2k7/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên social facebook và youtube:
Loạt bài Ôn thi vào lớp 10 môn Ngữ Văn được những Giáo viên số 1 biên soạn bám sát kiến thức và kỹ năng trọng tâm, khối mạng lưới hệ thống lại vướng mắc phần Tiếng Việt, những tác phẩm văn học, bài thơ có trong đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Văn.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các phản hồi không phù phù thích hợp với nội quy phản hồi website sẽ bị cấm phản hồi vĩnh viễn.
Reply
4
0
Chia sẻ
Clip Hệ thống kiến thức và kỹ năng văn lớp 9 ?
You vừa đọc nội dung bài viết Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Review Hệ thống kiến thức và kỹ năng văn lớp 9 tiên tiến và phát triển nhất
Chia Sẻ Link Down Hệ thống kiến thức và kỹ năng văn lớp 9 miễn phí
Người Hùng đang tìm một số trong những Share Link Cập nhật Hệ thống kiến thức và kỹ năng văn lớp 9 Free.
Hỏi đáp vướng mắc về Hệ thống kiến thức và kỹ năng văn lớp 9
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Hệ thống kiến thức và kỹ năng văn lớp 9 vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha
#Hệ #thống #kiến #thức #văn #lớp