Contents
Mẹo Hướng dẫn Cách hiệp vần của bài thơ Mới Nhất
You đang tìm kiếm từ khóa Cách hiệp vần của bài thơ được Cập Nhật vào lúc : 2022-04-05 07:46:08 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.
KẾT QUẢ CẦN ĐẠT – Nắm được một số trong những quy tắc về số câu, số tiếng, vần, nhịp, thanh,… của một số trong những thể thơ truyền thống cuội nguồn (lục bát, tuy nhiên thất lục bát, ngũ ngôn và thất ngôn Đường luật), từ đó hiểu thêm về những thay đổi, sáng tạo của thơ tân tiến.
– Biết lĩnh hội và phân tích thơ theo những quy tắc của luật thơ.
I – KHÁI QUÁT VỀ LUẬT THƠ
1. Luật thơ là toàn bộ những quy tắc về số câu, số tiếng (chữ), cách hiệp vần, phép hài thanh, ngắt nhịp,… trong những thể thơ được khái quát theo những kiểu mẫu nhất định. Ví dụ: Luật của những thể lục bát, tuy nhiên thất lục bát, ngũ ngôn và thất ngôn,… Các thể thơ Việt Nam hoàn toàn có thể phân phân thành 3 nhóm chính:
a) Các thể thơ dân tộc bản địa gồm: lục bát, tuy nhiên thất lục bát và hát nói.
b) Các thể thơ Đường luật gồm: ngũ ngôn, thất ngôn (tứ tuyệt và bát cú).
c) Các thể thơ tân tiến gồm: năm tiếng, bảy tiếng, tám tiếng, hỗn hợp, tự do, thơ – văn xuôi,… 2. Sự hình thành luật thơ cũng như sự vay mượn, mô phỏng và cải cách những thể thơ đều phải nhờ vào những đặc trưng ngữ âm của tiếng Việt, trong số đó tiếng là cty có vai trò quan trọng.
– Tiếng là cty cấu trúc ý nghĩa và nhạc điệu dòng thơ, bài thơ. Ngay tên thường gọi những thể thơ cũng vị trí căn cứ vào số tiếng của dòng thơ: thể lục bát (6 – 8 tiếng), thề ngữ ngôn (5 tiếng), thể thất ngôn (7 tiếng),… Tiếng gồm 3 phần: phụ âm đầu, vần và thanh điệu. Vần thơ là phần được lặp lại để link dòng trước với dòng sau. Ví dụ:
Trong đầm gì đẹp bàng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng…
(Ca dao)
Vị trí hiệp vần là một yếu tố quan trọng để xác lập luật thơ. Mỗi tiếng có một trong số 6 thanh điệu (thanh): ngang, huyền, sắc, nặng, hỏi, ngã. Theo truyền thống cuội nguồn, người ta phân loại những thanh có đường nét bằng (ngang và truyền) gọi là thanh bằng (B) và những thanh còn sót lại (sắc, nặng, hỏi, ngã) có đường nét gãy, đổi hướng là thanh trác (T). Sự luân phiên đối xứng và hài hoà của những thanh bằng, trắc tạo ra nhạc điệu thơ.
Các tiếng có thanh bằng hay trắc ở những vị trí không đổi tạo chỗ ngừng, sự ngắt nhịp. Số tiếng chẵn hoặc lẻ ở vế cuối dòng thơ tạo ra nhịp thơ chẵn hoặc lẻ. Chẳng hạn, thể lục bát có nhịp chẵn 2/2…, thể ngũ ngôn có nhịp lẻ 2/3,…
Như vậy, số tiếng và những điểm lưu ý của tiếng về kiểu cách hiệp vần, phép hài thanh, ngắt nhịp,… là những tác nhân cấu thành luật thơ. Ngoài việc vị trí căn cứ vào điểm lưu ý của tiếng, luật thơ ca được xác lập theo số dòng thơ trong bài, quan hệ của những dòng thơ về kết cấu, về ý nghĩa. Những điều này tùy từng từng thể thơ.
II – MỘT SỐ THỂ THƠ TRUYỀN THỐNG
1. Thể lục bát (còn gọi là thể sáu – tám) Ví dụ:
Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau
Trải qua một cuộc bể dâu
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)
– Số tiếng: Mỗi cặp lục bát gồm hai dòng (dòng lục: 6 tiếng, dòng bát: 8 tiếng). Bài thơ lục bát là yếu tố tiếp theo đó của những cặp như vậy.
– Vần: Hiệp vần ở tiếng thứ 6 của hai dòng và giữa tiếng thứ 8 của dòng bát với tiếng thứ 6 của dòng lục.
– Nhịp: Nhịp chẵn nhờ vào tiếng có thanh không đổi (tức những tiếng 2, 4, 6):
– Hài thanh: Có sự đối xứng luân phiên B – T – B ở những tiếng 2, 4, 6 trong dòng thơ; trái chiều âm vực trầm bổng ở tiếng thứ 6 và thứ 8 dòng bát. 2. Thể tuy nhiên thất lục bát (còn gọi là thể gián thất hay tuy nhiên thất) Ví dụ:
Ngòi đầu phía trên cầu nước trong như lọc,
Đường bên cầu cỏ mọc còn non.
Đưa chàng lòng dặc dặc buồn,
Bộ khôn bằng ngựa, thuỷ khôn bằng thuyền.
(Đoàn Thị Điểm (?), Chinh phụ ngâm)
– Số tiếng: Cặp tuy nhiên thất (7 tiếng) và cặp lục bát (6 – 8 tiếng) luân phiên tiếp theo đó nhau trong toàn bài.
– Vần: Hiệp vần ở mỗi cập (lọc – mọc, buồn – khôn); cặp tuy nhiên thất có vần trắc cặp lục bát có vần bằng. Giữa cặp tuy nhiên thất và cặp lục bát có vần liền (non – buồn).
– Nhịp: 3 /4 ở hai câu thất và 2/2/2 ở cặp lục bát.
– Hài thanh: Cập tuy nhiên thất lấy tiếng thứ ba làm chuẩn, hoàn toàn có thể có thanh bằng (câu thất – bằng) hoặc trắc (câu thất – trắc) nhưng không bắt buộc. Ví dụ:
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu.
(Đoàn Thi Điểm (?), Chinh phụ ngâm)
Còn cặp lục bát thì sự đối xứng bằng – trắc ngặt nghèo hơn (in như ở thể lục bát). 3. Các thể ngũ ngôn Đường luật Gồm 2 thể chính: ngũ ngôn tứ tuyệt (5 tiếng 4 dòng) và ngũ ngôn bát cú (5 tiếng 8 dòng). Theo ý niệm phổ cập, bài thơ thuộc thể ngũ ngôn bát cú có bố cục 4 phần: đề, thực, luận, kết. Ví dụ một bài thơ ngũ ngôn bát cú:
MẶT TRĂNG Vằng vặc bóng thuyền quyên
Mây quang gió bốn bên
Nề cho trời đất trắng
Quét sạch núi sông đen
Cô khuyết nhưng tròn mãi
Tuy già vẫn trẻ lên
Mảnh gương chung toàn thế giới
Soi rõ: một hay, hèn.
(Khuyết danh)
– Số tiếng: 5 tiếng; số dòng: 8 dòng (thơ tứ tuyệt chỉ có 4 dòng).
– Vần: 1 vần (độc vận), gieo vần cách (bên, đen, lên, hèn).
– Nhịp lẻ: 2/3.
– Hài thanh: Có sự luân phiên B – T hoặc niêm B – B, T – T ở tiếng thứ hai và thứ tư
4. Các thể thất ngôn Đường luật
Gồm 2 thể chính: thất ngôn tứ tuyệt và thất ngôn bát cú. Đây là hai thể thơ có kết cấu, niêm luật ngặt nghèo, được nhiều người ưa thích và đến nay vẫn được nhiều người tiêu dùng để sáng tác. a) Thất ngôn tứ tuyệt (còn gọi là thể tứ tuyệt hay tuyệt cú) Ví dụ:
ÔNG PHỖNG ĐÁ Ông đứng làm chi đó hỡi ông?
Trơ trơ như đá, vững như đồng.
Tối ngày gìn giữ cho ai đó
Non nước đầy vơi có biết không?
(Nguyễn Khuyến)
– Số tiếng: 7 tiếng; số dòng: 4 đòng.
– Vần: Vần chân, độc vận, gieo vần cách (đồng – không).
– Nhịp: 4/3. b) Thất ngôn bát cú Ví dụ:
QUA ĐÈO NGANG Bước tới đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiêu vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà huyện Thanh Quan)
– Số tiếng: 7 tiếng; số dòng: 8 dòng (phân thành 4 phần: đề, thực, luận, kết.
– Vần: Vần chân, độc vận (tà, hoa, nhà, gia, ta).
– Nhịp: 4/3.
– Hài thanh theo quy mô sau:
Luật thơ thất ngôn bát cú rất ngặt nghèo: một mặt là luật hài thanh, đối xứng Một trong những tiếng 2, 4, 6 (hoàn toàn có thể theo thể trắc hoặc theo thể bằng); mặt khác, yên cầu phải niêm (dính) Một trong những dòng 2 – 3, 4 – 5, 6 – 7 và 1 – 8. Về bố cục, bài thơ phân thành 4 cặp: 2 dòng đầu là đề (phá đề và thừa đề) để vào bài; 2 dòng tiếp theo là thực để lý giải rõ đề; 2 đòng luận đề bàn luận; hai dòng kết đề kết bài.
Như vậy, thơ Đường luật rất là ngặt nghèo, cũng vì vậy mà rất gò bó và khó diễn đạt được những cảm xúc phóng khoáng. nhịp điệu rộng mở.
III – CÁC THỂ THƠ HIỆN ĐẠI
Phong trào Thơ mới (1932 – 1945) đã mở đầu cho việc thay đổi thơ Việt Nam. Nhiều thể thơ tân tiến xuất hiện từ đây.
Các nhà thơ trong trào lưu Thơ mới đã tiếp nhận ảnh hưởng của thơ Pháp và thay đổi luật thơ cũ, “trào lưu Thơ mới đã vứt đi nhiều khuôn phép xưa, tuy nhiên cũng nhiều khuôn phép nhân để sẽ thêm bền vững” (Hoài Thanh – Hoài Chân, Thi nhân Việt Nam, NXB Văn học, Tp Hà Nội Thủ Đô, 2003).
Các thể thơ Việt Nam tân tiến rất phong phú và phong phú: năm tiếng, bảy tiếng, tám tiếng hỗn hợp, tụ do, thơ – văn xuôi,… Chúng vừa tiếp nối luật thơ trong thơ truyền thống cuội nguồn.
GHI NHỚ
Trong luật thơ, tiếng là cty quan trọng. Số tiếng định hình trong dòng thơ, sự phối hợp thanh điệu, sự link bằng vần của tiếng, sự trái chiều hay kết dính ở dòng trước vớI dòng sau, cách ngắt nhịp thơ,… đều trở thành những quy tắc của thơ ca truyền thống cuội nguồn, nhất là những thể thơ Đường luật. Thơ tân tiến đã biến hóa nhiều, tuy nhiên, nhiều trường hợp vẫn nhờ vào những quy tắc trong thơ truyền thống cuội nguồn.
LUYỆN TẬP
Phân biệt cách gieo vần, ngắt nhịp và hài thanh của hai câu thơ bày tiếng trong thể tuy nhiên thất lục bát với thể thất ngôn Đường luật qua những ví dụ sau:
a)
Trống Tràng thành lung lay bóng nguyệt,
Khôi Cam Tuyền sầm uất thức mây,
Chín lần gươm báu trao tay
Nửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh…
(Đoàn Thi Điểm (?), Chinh phụ ngâm)
b) CẢNH KHUYA
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cánh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nổi nước nhà.
(Hồ Chí Minh)
I. Khái quát về luật thơ
a).
Luật thơ là toàn bộ những quy tắc về số câu, số tiếng (chữ), cách hiệp vần,
phép hài thanh, ngắt nhịp… trong những thể thơ.
– Ví
dụ thể thơ lục bát (trên 6, dưới 8, tiếng cuối câu 6 phải cùng vần với tiếng 6
của câu 8. Tiếng cuối của câu 8 vần với tiếng cuối của câu 6 tiếp theo).
– Các
thể thơ của Việt Nam:
+ Các
thể thơ dân tộc bản địa gồm lục bát, tuy nhiên thất lục bát và hát nói.
+ Các
thể thơ Đường luật gồm ngũ ngôn, thất ngôn (tứ tuyệt và bát cú).
+ Các
thể thơ tân tiến gồm, năm tiếng, bảy tiếng, tám tiếng, hỗn hợp, tự do…
b).
Luật thơ phải nhờ vào những đặc trưng ngữ âm của tiếng Việt
–
Tiếng là cty cấu trúc, âm điệu, nhạc điệu dòng thơ, bài thơ. Tiếng gồm 3 phần
(phụ âm đầu, vần, thanh điệu).
– Vị
trí hiệp vần, sự luân phiên đối xứng và hòa giải và hợp lý của những thanh bằng, trắc tạo
nên nhạc điệu thơ.
II.
Một số thể thơ truyền thống cuội nguồn
1. Thể
lục bát
– Số
tiếng gồm 2 dòng 6 và 8.
– Hiệp
vần ở tiếng thứ 6 của hai dòng và giữa tiếng thứ 8 (dòng 8 tiếng) và tiếng thứ
6 của dòng tiếp theo đó.
– Nhịp
chẵn (những tiếng 2,4,6).
– Hài
thanh: Đối xứng luân phiên bằng – trắc – bằng (tiếng 2,4,6); trái chiều trầm bổng
ở tiếng 6,8 dòng 8 tiếng.
2. Thể
tuy nhiên thất lục bát
– Gồm
cặp tuy nhiên thất và cặp lục bát luân phiên nhau trong bài.
– Hiệp
vần ở mỗi cặp (tuy nhiên thất là vần trắc, lục bát là vần bằng, giữa 2 cặp có vần
liền).
– Nhịp
¾ ở câu thất và 2/2/2 ở câu lục bát.
– Hài
thanh trong cặp tuy nhiên thất lấy tiếng thứ 3 làm chuẩn, còn cặp lục bát thì đối
xứng bằng – trắc ngặt nghèo.
3. Các
thể ngũ ngôn Đường luật
– Gồm
ngũ ngôn tứ tuyệt (5 tiếng 4 dòng) và ngũ ngôn bát cú (5 tiếng 8 dòng). Thể ngũ
ngôn bát cú có 4 phần (đề, thực, luận, kết).
– Số
tiếng (5), dòng (8), tứ tuyệt thì 4 dòng.
– Vần
(độc vận).
– Nhịp
lẻ 2/3.
– Hài
thanh luân phiên bằng – trắc hoặc bằng – bằng, trắc – trắc ở tiếng thứ hai và
thứ tư.
4. Các
thể thất ngôn Đường luật
– Gồm
thất ngôn tứ tuyệt và bát cú.
– Thất
ngôn tứ tuyệt
+
Tiếng: 7 tiếng, 4 dòng.
+ Vần
chân, độc vận, vần cách.
+ Nhịp
4/3.
– Thất
ngôn bát cú
+ 7
tiếng, 8 dòng (4 phần gồm đề, thực, luận, kết).
+ Vần
chân, độc vận.
+ Nhịp
4/3.
+ Hài
thanh đối xứng Một trong những tiếng 2,4,6 và phải niêm dính Một trong những dòng 2,3; 4,5;
6,7 và 1,8.
III.
Các thể thơ tân tiến
– Ảnh
hưởng của thơ Pháp và thay đổi luật thơ cũ.
– Đa
dạng và phong phú, năm tiếng, bảy tiếng, tám tiếng, hỗn hợp, tự do…vừa tiếp nối
luật thơ truyền thống cuội nguồn vừa có sự cải cách.
IV. Luyện tập1. So sánh những nét
giống và nhau về vần, hài thanh và nhịp điệu trong thơ ngũ ngôn truyền thống cuội nguồn
trong bài Mặt trăng (tr. 103 – 104, SGK) và đoạn thơ của Xuân Quỳnh.
– Đoạn
thơ của Xuân Quỳnh là thể ngũ ngôn tân tiến, còn Mặt trăng là bài thơ ngũ ngôn
truyền thống cuội nguồn, hai bài thơ có những điểm giống và rất khác nhau.
–
Giống nhau: Mỗi câu có năm chữ (tiếng) và đều gieo vần cách.
– Khác
nhau:
+ Bài
Mặt trăng là vần độc vần, ngắt nhịp lẻ 2/3, hài thanh luân phiên ở tiếng 3 và
tiếng 4.
+ Đoạn
thơ Sóng là 2 vần, nhịp chẵn 3/3, thanh của tiếng thứ hai và 4 linh hoạt.
2.
Phân tích cách gieo vần ngắt nhịp khổ thơ sau này (SGK) để thấy sự thay đổi,
sáng tạo trong thể thơ bảy tiếng tân tiến so với thơ thất ngôn truyền thống cuội nguồn.
–
Trong thể thơ 7 tiếng tân tiến có sự thay đổi, sáng tạo so với thơ thất ngôn
truyền thống cuội nguồn.
– Cách
gieo vần gồm: Vần chân, vần cách giống thơ truyền thống cuội nguồn; vần sống lưng sáng tạo hơn
thơ truyền thống cuội nguồn; nhiều vần ở những vị trí rất khác nhau như 3,5,5,7.
– Ngắt
nhịp ở câu 1 là 2/5 (sáng tạo); còn ở câu 2,3,4 là 43 giống thơ truyền thống cuội nguồn.
3.
Dùng những kí hiệu B (bằng), T (trắc), Bv (bằng, vần)….để ghi lại âm luật trong
bài thơ thất ngôn tứ tuyệt sau:.
– Câu
1: Quả cau nho nhỏ/miếng trầu hôi
Đ
B
T
B
– Câu
2: Này của Xuân Hương/mới quệt rồi
T
B T Bv
-Câu
3: Có phải duyên nhau/thì thắm lại
Đ
T
B T
– Câu
4: Đừng xanh như lá/bạc như vôi
B
T B Bv
4. Tìm
những yếu tố vần, nhịp và hành thanh của khổ thơ (SGK) để chứng tỏ ảnh hưởng
của thơ thất ngôn Đường luật trong thơ mới.
– Gieo
vần cách.
– Nhịp
4/3.
– Hài
thanh trong tiếng 2 (T- B – B – T); tiếng 4 (B – T – T – B); tiếng 6 (T – B – B
– T).
– Vần,
nhịp, hành thanh đều giống thơ thất ngôn tứ tuyệt.
Reply
1
0
Chia sẻ
Review Cách hiệp vần của bài thơ ?
You vừa tìm hiểu thêm Post Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Clip Cách hiệp vần của bài thơ tiên tiến và phát triển nhất
You đang tìm một số trong những Chia Sẻ Link Cập nhật Cách hiệp vần của bài thơ miễn phí.
Giải đáp vướng mắc về Cách hiệp vần của bài thơ
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Cách hiệp vần của bài thơ vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha
#Cách #hiệp #vần #của #bài #thơ